www.poeoibp.fora.pl

Sylwia

Podstawą każdego rozwoju jest uczenie się, które w rezultacie doprowadza do określonych zmian, w wyniku których zmienia się w pierwszej kolejności świat wewnętrzny a później i zewnętrzny, czyli najpierw my musimy się zmienić.
Andragogika jest teorią dla edukacji dorosłych, oznacza prowadzenie człowieka dorosłego.
Amer oznacza mąż mężczyzna, człowiek dorosły, natomiast ago – prowadzić (wychowanie, kształcenie, uczenie się)
Edukacja to praktyczna strona andragogiki – propozycja ukończenia kursów, szkół, dołączanie się do zrzeszeń, są to oferty na rynku edukacyjnym, natomiast klient edukacyjny, to osoba dorosła, która decyduje się wejść i skorzystać z oferty. Obie, czyli andragogika w praktyce i teoria tworzą całość

Trzy grupy postaw wobec edukacji:
1. biorcy dyplomów
2. uczący się dla zawodu
3. uczący się dla samych siebie.

Ad.2. Grupa charakterystyczna dla stosunkowo młodych osób, które widzą swoje życie tak, że jeżeli będą się w tym zawodzie rozwijać, to będą mieli np. szanse na awans, albo, że w mniejszym stopniu będą narażeni na zwolnienie.

Zadania andragogiki:
• letnie, które dotyczą przede wszystkim spraw związanych z rozwojem kompetencji zawodowych, aktywność zawodowa jest bardzo ważna na pewnym miejscu, dla dorosłego człowieka najważniejsze aby osiągnął samodzielność,
• gorące, andragogika powinna zajmować się wspieraniem człowieka dorosłego poprzez edukację-rozwiązywanie problemów życiowych aktualnych.
Trzy rodzaje edukacji:
• edukacja formalna – najmniej wartościowa, bo sprzyja bierności osób, za nią kryją się instytucje; cechami jest to, że
 są przygotowane programy przez ministerstwo
 systematyczna kontrola i ocena
 świadectwa, dyplomy
daje uczestnikom zmianę statusu społecznego.
• edukacja pozaformalna – zaczyna tracić formalne cechy, typowym przykładem są kursy różnego rodzaju, są one atrakcyjne, ponieważ trwają krótko, ale są intensywne i przede wszystkim uczą konkretnych umiejętności, wyróżniamy kursy, które jeszcze zachowały część formalności (ocena, świadectwo, dyplom – co daje swego rodzaju korzyści), ale są i kursy, które dotyczą osobistych zainteresowań osób dorosłych, np. warsztaty, jeżeli to nie jest konieczność, nie mają wartości formalnej, tylko dla nas są wartościowe (uczestniczenie w zespołach amatorskich-taniec, stowarzyszenia, bo cel łączy, kursy dokształcania zawodowego, ale tam, gdzie nie ma konieczności – to pozaformalne;
• edukacja nieformalna – bardzo specyficzny rodzaj edukacji, związana jest z różnymi sytuacjami życiowymi, warunek jest jeden – uświadomić sobie fakt, że jakieś doświadczenie życiowe, czegoś nas nauczyło, ta nauka ma charakter naturalny, ta edukacja jest formułowana przez życie.

Formalna – nastawiona na zwiększanie wiedzy
Pozaformalna – zmiany w obrębie sprawności, umiejętności
Nieformalnej – zmieniają się nasze postawy
Zostały przeprowadzone trzy etapy badań psychologicznych, w rezultacie, których powstała teoria całożyciowego rozwoju uczenia się ludzi dorosłych. Ta teoria to podstawa andragogiki.

Etap pierwszy – Wiliam James „Zasady psychologii”
Wniosek z badań: „Wyłączywszy sprawy własnego zawodu, jedynymi ideami, które w praktyce ludzie posiadają w swoim życiu są te, które nabyli przed 25tym rokiem życia. Nie mogą oni nauczyć się nic nowego. Bezinteresowna ciekawość należy u nich do przeszłości, umysłem ich rządzi nawyk i rutyna, a zdolność przyswajania sobie nowych doświadczeń – minęła”. W czasach, kiedy James prowadził badania obowiązujący był paradygmat o równoległości rozwoju fizycznego i psychicznego, ponadto wśród swoich respondentów miał bardzo małą grupę osób powyżej 25tego roku życia.
Etap drugi – Edward Thormdike [Tondajk] – angielski psycholog w 1923 roku wydał książkę „Uczenie się ludzi dorosłych” – zawarł w niej wyniki swoich badań ‘Na ogół nikt, kto przekroczył 45 roku życia, nie powinien powstrzymywać się od uczenia się czegoś nowego z powodu przekonania lub obawy, że jest za stary na to, żeby się czegoś nowego nauczyć”. Według autora wiek metrykalny nie wpływa w sposób bezpośredni na uczenie się człowieka, ale czynniki związane z wiekiem metrykalnym mogą wpływać na sprawność uczenia się Rozróżnił dwie sprawy możliwość uczenia się i sprawność uczenia się. Wiek metrykalny nie wpływa na możliwość uczenia się, ale pewne czynniki związane z wiekiem metrykalnym mogą mieć wpływ na sprawność uczenia się, a mianowicie:
• poziom ogólnej inteligencji człowieka ma wpływ na sprawność uczenia się
• ich zdrowie
• motywacja (pomaga motywacja wewnętrzna)
• zainteresowania
• to, czy uczenie się miało ciągłość (długie przerwy nie sprzyjają sprawności)
Sprawność uczenia się u ludzi zmniejsza się o 0,5% w ciągu roku, a ten spadek może występować od około 32-35 r. ż., ale jest to sprawą indywidualną. Jest autorem krzywej uczenia się. Przy jej interpretacji są trzy części
• od urodzenia do około 22 r. ż. – tutaj sprawność jest najlepsza
• od 22 do 35 r. ż. – tutaj sprawność jest dobra i nie wolno jej zaprzepaścić
• od 35-45/50 r. ż. – tutaj sprawność zaczyna spadać.
Trzeci etap badan psychologicznych – badania osób 60, 70, 80 lat, a nawet 100-latków (Tomaszewski, Obuchowski, Łukaszewski). Wiek metrykalny nie ma wpływu na uczenie się, ale potrzebuje więcej czasu, więcej powtórzeń.

wyklad IIPoczątki pracy oświatowej
Wzory pracy oświatowej maja wartość nie tylko historyczną, ale i merytoryczną.
I. Wzór skandynawski zwany również duńskim.
II. Wzór angielski zwany również brytyjskim.
Wzór skandynawski
W 1788 roku w Danii została przeprowadzona reforma rolna w wyniku, której rolnicy stali się właścicielami gospodarstw. Rolnicy byli analfabetami, a państwo nie chciało dopuścić do tego, aby producenci byli analfabetami. Pierwsze działania edukacyjne dla dorosłych zostały podjęte przez pastora Mikołaja Grundtviga [Grundwiga], założył on w 1844 roku wiejska szkółkę dla dorosłych chłopów o nazwie Uniwersytet Ludowy. Na początek, aby pozbyć się analfabetyzmu wprowadzano trzy umiejętności: czytania, pisania i rachowania. Szkółki były prowadzone w mieszkaniach chłopów, wykorzystywano jedna książkę, a mianowicie Biblię. Uczyły osoby z inteligencji na zasadach dobrowolności, czyli w formie charytatywnie. Ten pierwszy etap trwał zazwyczaj kilka lat.
Drugi etap był bardziej zaawansowany, były już rozbudowane placówki, w których uczono prawdziwej historii duńskiej, nie zakłamanej, chodziło o utworzenie więzi miedzy ludźmi – mamy wspólna historie, wspólna problemy, jesteśmy sobie bliżsi. Uczono również języka ojczystego, staroduńskiego, bez zniekształceń- jeżeli będziemy się dobrze porozumiewać, to będziemy sobie bardziej bliscy. Wspólnie czytano baśnie, zastanawiano się nad wartościami, dyskutowano na ten temat, miało to charakter wychowania moralno – społecznego, moralno – etycznego.
Trzeci etap to Uniwersytety Ludowe, o których można powiedzieć, że są rozbudowanymi placówkami, trochę przypominały tez ówczesne Domy Kultury, posługiwano tam się różnymi metodami i technikami, uczono np. lepienia garnków i sztuki itp. Te placówki najbardziej rozwinęły się w Szwecji.
Podłoże tworzenia się wzorów duńskich miało charakter społeczno gospodarczy, ale i polityczno- gospodarczy. Państwo niemieckie bardzo silne, z dobrze rozwinięta armią, miało chęć podbicia Danii, która nie miała silnej armii, dlatego szukała ratunku w budowaniu silnej edukacji, chodziło o budowanie silnej tożsamości narodowej, z tym wiązała się zmiana świadomości ludzkiej. [Poziom wiedzy o życiu jest podstawą o zmianie świadomości ludzkiej. Wtedy jesteśmy otwarci na zmiany, na łamanie stereotypów, schematów, pozwalamy sobie na budowanie własnej tożsamości, myślenie – działanie].
Wzór angielski
Anglia była krajem uprzemysłowionym (jest ojczyzną rewolucji przemysłowo – technicznej). Placówki zwane Uniwersytetami Robotników, kształtowały się na kształceniu ludzi zatrudnionych w fabrykach, a którzy byli analfabetami. Pierwsza szkoła dla robotników powstała w 1798 w ośrodku przemysłowym w Notinghen, celem było oczywiści wyprowadzenie robotników z analfabetyzmu, czyli pierwszym etapem była nauka pisania, czytania i rachowania. Charakterystyczne było to, że zaczęła przybierać charakter uzawodowiony. W drugim etapie pojawiły się przedmioty związane z zawodem. Jeżeli ludzie podnoszą kwalifikacje, to uświadamiają sobie, że maja pewne prawa i o tym zaczynają z czasem dyskutować, taki miejscem wspólnych dyskusji stały się biblioteki publiczne. Właśnie w Anglii po raz pierwszy na świecie wydano w 1850 specjalna uchwałę o rozwoju bibliotek publicznych. To co wyróżnia Anglię to powstawanie placówek, które akcentowały uzawodowianie, nazywały się Instytutami Mechanicznymi, przypominały dzisiejsze szkoły średnie zawodowe, znane nazwisko to Robert Owen – filozof, przedstawiciel racjonalizmu utopijnego, ale również właściciel fabryk. Dbał o swoich pracowników, popierał ich uczenie się, sprzyjał im, dbał o ich dzieci, zakładał ośrodki – placówki, które dziś nazwalibyśmy świetlicami, tam dzieci przychodziły po szkole, odrabiały lekcje, tam organizowano im wolny czas. Ze środowiska lokalnego wywodzą się Inicjatywy lokalne, czyli oświatowe inspiracje pochodzące od inteligencji, w ośrodkach oświatowych spotykali się, rozmawiali, czytali wspólnie. Rozwiną się Ruch Czartystowski, zadaniem było uświadomienie mas robotniczych, że oświata odgrywa dużą rolę w walce wyzwoleń.

Dorosłość
Kim jest dorosły?
Głównie dorosły, to ten, który ukończył 18 rok życia.
Czym jest dorosłość?
Faza okresu życia po ukończeniu 18 roku życia,
Wydaje się, że to proste odpowiedzi, natomiast nam one nie wystarczą.
Wyróżniamy dorosłość:
• formalną
• metrykalną
• obiektywną
• społeczno – prawną.
Kryteria, które wyznaczają dorosłość to:
 wiek metrykalny
 formalna dorosłość – zakończenie rozwoju biologicznego i fizjologicznego.

Żeby osiągnąć formalna dorosłość nie trzeba wysiłku z naszej strony, to się dzieje bez udziału naszej woli.

Drugi rodzaj dorosłości osiąga się przy pomocy własnego wysiłku, jest on związany nie z zewnętrznością, ale ze światem wewnętrznym człowieka dorosłego, jest określony jako dojrzewanie wewnętrzne (psychiczne, społeczne, intelektualne, ekonomiczne, itp.), światy wewnętrzne ludzi dorosłych są inne (każdy ma inne aspiracje, postawy, intensywność emocji, która wynika ze świata wewnętrznego). Zewnętrzną dorosłość widzimy, ale każdy dorosły formalnie zachowuje się w inny sposób. Nie zawsze jest tak, że zachowanie ludzi dorosłych jest adekwatne do jego wieku, np. bycie odpowiedzialnym. Nie można postawić znaku równowagi między dorosłością, a dojrzałością. Dojrzałość jest procesem, który trwa do końca życia.
I opcja charakterystyki dorosłości
Różne punkty patrzenia na dorosłość
Dorosłość jest określana jako stan społeczny człowieka. Czyli jest to coś względnie stałego, bo stan, jak się osiągnie pewien stan, to można w nim funkcjonować, jest on jakby osiągnięciem pewnego pułapu w życiu człowieka ( nie kojarzy nam się ze zmianą), jest opcja nie do końca korzystną, bo świadczy o tym, że człowiek zakończył swój rozwój.
Człowiek dorosły jest tutaj uważany za takiego, który funkcjonuje na płaszczyźnie rodziny i na płaszczyźnie zawodowej, ale nie wszyscy są z tej opcji zadowoleni. W tej opcji warunkiem jest to, że człowiek dorosły musi być odpowiedzialny, jednak w praktyce okazuje się, że nie zawsze tak jest. Jeśli nie odpowiedzialność, to proponuje się samodzielność, jednak okazuje się, że i z ta kwestia ludzie maja trudności, niektórzy sa odpowiedzialni, a np. na utrzymaniu renty matki.
Helena Redlińska wprowadziła pojecie „wiek społeczny” – może on być opóźniony lub przyspieszony, np. kiedy dziewczynie 16to letniej umierają rodzice i zostaje ona opiekunka swojego młodszego rodzeństwa. W tej opcji „ …nie marnujmy czasu i energii na to, by szukać u ludzi dorosłych cech wspólnych, bo ich nie znajdziemy”

Druga opcja charakterystyki dorosłości
Dorosłość jako proces rozwoju psychicznego
Dorosłość tutaj jest procesem zmian o charakterze progresywnym. Są trzy stanowiska różnych autorów, w zależności, jaki obszar rozwoju psychicznego uważają za najważniejszy
1. Postawy człowieka dorosłego – zmiana, rozwój postaw
• Postawa wobec siebie u dorosłej osoby – jest bardzo ważna i może podlegoac procesowi rozwojowemu, są trzy aspekty tej postawy:
 wzrost samoświadomości
 adekwatność samooceny
 koncentracja na samorozwoju
• Postawa wobec innych
 rozumienie innych ludzi
 szacunek wobec innych
 koncentracja na ludziach
 poczucie współzależności z innymi
• Postawa wobec życia (zdaniem autora najważniejsza)
 Zaangażowanie w sprawy codzienne
 Orientacja prospołeczna w życiu
 Przygotowanie na ryzyko niepowodzeń
• Postawa wobec wiedzy i procesy zdobywania jej
 Wiedza o tym, jak rozwiązywać problemy w życiu
 Jak radzić sobie z problemami
 Inna wiedza, którą pogłębiamy w wyniku naszej decyzji.
Z tych czterech grup. Jedna jest szczególnie w dorosłości ważna, najlepiej będzie sobie radził ten człowiek, który zadba o dobre życie w codzienności.
2. Druga propozycja innego autora, to ideał człowieka prostomyślnego, każdy rozwijający się ma szanse zbliżania się do ideału. Jest to zbiór pewnych cech osobowości człowieka, np.:
• ciągła ekspresja miłości i ciepła życia – fundamentalną wartością powinna być wartość życia
• pogoda i spokój wewnętrzny
• umiejętność cieszenia się cudzą radością.
3. Najbardziej twarde stanowisko psychologiczne określające rozwój psychiczny człowieka na podstawie 15stu płaszczyzn obejmujących różne cechy osobowości człowieka, każdy z nas jest w różnych miejscach:
• od zależności do autonomiczności
• od bierności do aktywności
• od egoizmu do altruizmu
• od afektywności do racjonalności

wyklad IIIOpcje w pojmowaniu dorosłości

Dorosłość jako proces społeczno-kulturowy
Każdy człowiek żyje w warunkach - normy, wzory jak realizować się w życiu dorosłym, społeczeństwo, w jaki sposób w tych w tych warunkach stawać się człowiekiem dorosłym.
Poprzez co człowiek jest określany jako dorosły:
- przez role społeczne,
- poprzez wywiązywanie się z zadań, które z tego życia wynikają (zadania pojawiają się w trakcie pełnienia ról, z wiekiem pojawiają się różnego rodzaju zadania).
Dorosłość w perspektywie dojrzałości, to jest patrzenie na człowieka dorosłego (dorosłość wewnętrzna i intelektualna, ekonomiczna, psychiczna).
Różnych rodzajów dojrzałości szuka się u człowieka dorosłego. Ten osiągany poziom jest dla niego wyznacznikiem dojrzałości dla niego.
Można powiedzieć, co to jest dojrzałość, ale tylko w kierunku jednej osoby. Przyjmijmy, że istnieją poziomy dojrzałości. Szukamy u danej osoby poziomu, który ona reprezentuje.
Dorosłość:
• pełna
• częściowa
• minimalna.
Pełna – wtedy, kiedy dorosła osoba dokonując samooceny stwierdza, że jest ze swojego życia zadowolona, odniosła w nim sukcesy, a gdyby miała możliwość cofnięcia czasu, to niczego by nie chciała zmienić w tym życiu. Jest na tyle dojrzała, że może takiej oceny dokonać.
Częściowa – odbywa się również na zasadzie samooceny, osoba taka generalnie ze swojego życia jest zadowolona z jakimś wyjątkiem, np. na płaszczyźnie rodzinnej, gdyby mogła cofnąć czas, chciałaby np. poświęcać więcej czasu na wychowanie dzieci.
Minimalna – występuje najczęściej u młodych ludzi, którzy dopiero wchodzą w dorosłe życie.
Jest to próba uchwycenia pojęcia dojrzałość. W tej opcji dojrzałość jest określana jako różne dojrzałości, np. ekonomiczna, psychiczna, emocjonalna, itp. W tej opcji po raz pierwszy pojawia się propozycja określenia dorosłości (nie jest to definicja). Traktujemy dorosłość jako czasowy okres w biografii człowieka wypełnionym procesem dojrzewania. Nie można postawić znaku równości miedzy dojrzałością a dorosłością (pod skorupką może być różna zawartość).
Kolejna opcja powstała w wyniku bardzo szybkich zmian w świecie zewnętrznym. „Dorosłość współczesna” – początek myślenia nad sobą w kontekście zmian. Ta współczesna dorosłość
• jest bez porównania trudniejsza w dzisiejszych czasach
• jest to dorosłość, która się zmienia
• jest dorosłością w drodze zmian, musimy szybko reagować na to, co się wokół nas dzieje, bo inaczej cofamy się
• szuka swojego charakteru, jakim być dziś człowiekiem dorosłym? Jak stawać się?
• oderwała się od pewnych czynników, które kiedyś pomagały określić jakim być, jakim stawać się, oderwać się od wieku metrykalnego, od płci, od religii, od pokoleń, oderwała się tez od biografii (życia człowieka), pojawiła się konfliktowość
• współczesna dorosłość jest wynikiem różnych ofert edukacyjnych.
Współczesna dorosłość stała się towarem w pewnych aspektach tej dorosłości, wiąże się z funkcjonowaniem różnych środków masowego przekazu, które podawane są człowiekowi dorosłemu, różne sposoby życia, są one skoncentrowane na nauczaniu (kosmetyki w reklamie – zrób to i tamto, a będziesz piękna, zgrabna i powabna), wiąże się ze zmiana, ale traktujemy rozwój, jako konieczność, a nie jako dar, jest dorosłością trudną do sprecyzowania, a trzeba w nią wchodzić, w niej być.

Paradygmaty w pojmowaniu dorosłości (względnie stały sposób myślenia o czymś)
1. auksologiczny
2. aksjologiczny
3. socjologiczny
4. biograficzny
5. edukacyjny
Auksologiczny - dorosłość jest rozwojowym okresem w człowieku (stawanie się). Pojęcie podstawowe to rozwój – jest tworzony, budowany. Rozwój jest procesem dotyczącym całego życia człowieka, w tym także dorosłości, zachodzi na wielu płaszczyznach, czyli jest wielowymiarowy, jest dynamiczny, a nawet w niektórych biografiach ma charakter rewolucyjny i kryzysowy. Rozwój jest bardzo indywidualny, u każdego przebiega inaczej. Koncepcje filozoficzne – człowiek jest określany jako homoviator – człowiek wędrujący przez życie. Człowiek rozwija się podczas tej wędrówki, ale podczas tej wędrówki bywają okresy, że się zatrzymuje, że następuje okres zastanowienia, refleksji i mają te okresy swoją wartość rozwojową. Cechą charakterystyczną jest również tajemniczość rozwoju, dorosłość jest traktowana jako fenomen rozwoju.
Aksjologiczny – podstawowa myśl: dorosłość jest pełną dojrzałością. Pełna, ale dla danego człowieka. Podstawowe pojęcie to wartość – wartość odnoszona jest do wartości. Dojrzałość jest tą wartością, o którą można ubiegać się w dorosłości. Dojrzałość, jako określony stan, który usiłujemy uchwycić i dojrzałość jako proces stawania się w życiu dorosłym.
Socjologiczny - podstawowa myśl: dorosłość jest określoną rolą społeczną, wynikiem procesu socjalizacji. Podstawowe pojęcie to rola społeczna, w tym paradygmacie mieści się też pojmowana jako coraz mniej określana, coraz bardziej się komplikuje, jest coraz bardziej złożona. Podstawowe pytanie: jak realizować się jako człowiek dorosły?
Biograficzny – podstawowa myśl: dorosłość jest indywidualnym doświadczeniem fenomenu życia. Podstawowe pojęcie: biografia – każdy z nas tworzy swoją biografię (znaczące wydarzenia w naszym życiu, te, które dla nas mają znaczenie). Indywidualność jest charakterystyczną cechą, są niepowtarzalne, każda inna.
Edukacyjny – podstawowa myśl: dorosłość jest edukacyjnym życiem człowieka. Podstawowe pojęcia: edukacja, uczenie się dorosłości. Pojawia się pytanie: czy dorosłości można się uczyć? Dlaczego dorośli się uczą?- pytanie o motywację. Na ile uczenie się osób dorosłych różni się od dzieci i młodzieży? Jakie są czynniki zewnętrzne , które warunkują uczenie się osób (kiedy, gdzie, z kim, jak często, w jaki sposób). Czego dorośli się uczą? Czym jest uczenie się dla człowieka dorosłego. Dotyczy specyficznego rodzaju edukacji, który kiedyś zwany był samokształceniem, dziś autoedukacją (proces uczenia się b. wartościowy).
Czy dorosłość w ogóle można zbadać? Dorosłość nie jest jednolitym pojęciem. Trzy fazy dorosłości:
 wczesnej od ok. 18 – 25/30 r.ż.
 średniej od ok. 31 – 60 r.ż.
 późnej powyżej 60 r.ż.
Wyróżnia się bardzo szczegółowe fazy:
1. 18-22 r.ż. – opuszczenie domu rodzinnego – mogą pojawić się znaczące wydarzenia w związku:
• z opuszczeniem domu,
• ze stworzeniem warunków, które dają namiastkę opuszczenia domu,
• z podjęciem pracy,
• z poszukiwaniem życiowego partnera.
2. Wejście w świat dorosły 23-28 – mogą pojawić się znaczące wydarzenia w związku:
• z zawarciem związku małżeńskiego,
• z urodzeniem się dziecka,
• z założeniem domu rodzinnego.
3. Dążenie do stabilizacji związana z wiekiem 29 – 35 r.ż. – mogą pojawić się znaczące wydarzenia w związku:
• z pójściem dzieci do szkoły,
• z pierwszymi osiągnięciami w karierze zawodowej lub zmianą pracy,
• rozwodem lub separacją,
• pojawieniu się decyzji o dalszym kształceniu się.
4. Tożsamość osobowościowa w pełni usadowieniu się w dorosłości – mogą pojawić się takie znaczące wydarzenia w związku:
• z awansem zawodowym,
• z odpowiedzialnością za trzy pokolenia (dzieci, siebie i rodziców),
• z rezygnacją z mentorów czyli z osób znaczących,
• z pojawieniem się uczucia pustki (zwłaszcza dla kobiet)
• z rozpoczęciem pracy, dla tyk kobiet, które wychowywały wcześniej dzieci,
• z podejmowaniem kształcenia
5. Okres przełomu 45-55 – w tym okresie pojawiają się zmiany o charakterze straty, które bardzo niepokoją osobę dorosłą, ale też mogą pojawić się takie zjawiska jak:
• odejście dzieci,
• śmierć partnera,
• poczucie mniejszej atrakcyjności,
• pojawienie się nowych znajomości.
6. Okres tolerancji 56-57 r.ż - mogą pojawić się takie znaczące zdarzenia jak:
• utrata partnera, śmierć,
• problemy zdrowotne,
• przejście na emeryturę.
7. Okres refleksji nad życiem powyżej 65 r.ż. W tym czasie człowiek zastanawia się nad sensem swojego życia- mogą pojawić się znaczące wydarzenia związane:
• z pozostawaniem na emeryturze,
• pogorszeniem się stanu zdrowia,
• pojawieniem się śmierci,
• różne konieczne zmiany na skutek wcześniejszych zmian.
Te wydarzenia są źródłem do zadań rozwojowych (poradzenia sobie z jakąś trudnością).
Lewinson, Erikson, Pietrusiński, Herig

shopcia

a co to jest? jakieś zagadnienia dawała na andragogike do nauki?? czy jak??

Marta

notatki z zajęć Razz

Sylwia

Sa tu wszystkie wyklady oprocz ostatniego:)